Horrorweek – deel 2 en waarom je als cliënt soms echt weg moet rennen.

Een scheiding doe je – als het goed is – maar één keer. En daar spelen wij als mediators een cruciale rol bij. Hoe kunnen we het klimaat in scheidingsland verbeteren en tegelijkertijd de cliënt beschermen? De mediator de deur uitgooien? Al eerder schreef ik over mijn convenantbevindingen. Mijn verdrietige convenantbevindingen.

Helaas kom ik meer treurige gevallen tegen en daarom beschrijf ik nu de ’algemene top 10 van missers’ in de scheidingsconvenanten. Nog verdrietiger werd ik dat het – hopelijk toeval – alleen (MfN) mediators betrof.

Wat mensen denken over mediators

Afgelopen weken heb ik veel mensen gevraagd wat zij denken dat een (familie)mediator doet. Het standaard antwoord (verwachtingspatroon dus) was: zij begeleiden de volledige scheiding. Enorme verbazing dat een gemiddelde mediator geen kennis heeft van de valkuilen en uitdagingen bij de scheiding die gevolgen hebben voor jouw financiële toekomst. Hoe kan dat toch?

Verderop in deze blog kom ik met aanbevelingen en mogelijke oplossingen. Jouw hulp is van harte welkom. Lees, deel en doe je mee? Met golven maak je een zee tenslotte.

Belangrijke opmerking voordat je verder leest: (MfN-)mediators zijn in dit rijtje van missers, (hopelijk) onbewust onbekwaam.

Ook opvallend is dat alle cliënten die te maken kregen met onderstaande missers, geen advocaat hebben gezien of gesproken. Hierdoor is hun convenant ook niet getoetst. Heel kwalijk. Want: het verzoekschrift tot echtscheiding is ingestuurd naar de rechtbank door een advocaat. Dat is wettelijk verplicht in Nederland. Het gesprek met een advocaat is eveneens verplicht. En toch gebeurt dat niet. Mijn vraag: wat is de toegevoegde waarde van de advocaat en de rechtbank bij deze convenanten of het scheidingsproces?

Enfin, hier is-ie dan: de verdrietige top 10 missers in scheidingsconvenanten (en redenen waarom je soms echt moet rennen als cliënt).

1. De onderbouwing ontbreekt. Hoe of waarom partijen tot de afspraak zijn gekomen staat niet in het convenant. Niet zo handig
   • Deze kwam ik bijvoorbeeld tegen: de vrouw blijft in de gezamenlijke woning wonen en de man mag gedurende de komende vijf jaar 100% van de hypotheekrente aftrekken. Verdere afspraken zijn niet nodig voor de woning. Eh, hoe dan?
   • Mijn tip: zorg dat er een onderbouwing in het convenant wordt opgenomen (de considerans noemen we dat) en mag dit fiscaal gezien? En anders? Juist! Heel hard rennen.
2. Er is geen alimentatieberekening bijgevoegd. Je weet dus niet waar je ja of nee tegen hebt gezegd. Kan nog weleens vervelend uitpakken achteraf. Zou kunnen hè, hypothetisch.
3. Het convenant bestaat uit acht pagina’s, inclusief het ouderschapsplan? Ik zeg: rennen, nog harder dan bij punt 1. Ongeveer 60% van jullie scheiding is niet behandeld of onduidelijk genotuleerd.
4. De mediator heeft in een clausule opgenomen dat hij niet verantwoordelijk is voor de gemaakte afspraken tussen cliënten. Huh? Dit is toch juist de rol van de mediator? Zo’n clausule is onwenselijk voor cliënten, want zij krijgen geen uitleg over welke afspraken op de lange termijn (dramatische) financiële gevolgen voor hen heeft. Een vertaling van deze clausule zou kunnen zijn:
   • De mediator weet het echt niet en speelt voor notulist;
   • De mediator wordt geconfronteerd met partijen die niet naar de mediator luisteren en het beter weten – in dat geval moet de mediator rennen of een onderbouwing plaatsen;
   • De mediator kan alleen het conflict begeleiden en heeft geen fiscale, juridische en financiële kennis (en die zijn er genoeg). De mediator is verplicht om dit vooraf met cliënten te bespreken. Alleen dat gebeurt niet.
5. De kinderalimentatie stopt als het kind de achttienjarige leeftijd bereikt. Oeps! De behoeftigheid van het kind is hierin nog steeds bepalend, zeker tot het kind de 21-jarige leeftijd heeft bereikt.
6. Indexering van de kinderalimentatie wordt uitgesloten. Dan mag de onderbouwing wel van hele goede huize komen, want het kind mag er immers niet op achteruit gaan na de scheiding.
7. Partijen zijn op de hoogte gesteld dat pensioenverevening de enige mogelijkheid is en dat willen ze niet. Pardon! Je kunt zo ontzettend veel afspraken maken (of niet) over wat je wil doen met het opgebouwde pensioen. Laat je informeren!
8. De man maakt de partneralimentatie netto over, dat scheelt administratie. Hm, deze vond ik ook apart.
9. Partijen zijn in de gelegenheid gesteld dat zij voor ondertekening van het convenant een eigen adviseur in mochten schakelen. Dan rijzen er wel wat vragen toch? Waarom is dat nodig?

• • Wat is het kennisniveau van de mediator?
  • Wist de cliënt dit vooraf?
  • Als de cliënt dit niet heeft gedaan, is hij dan verantwoordelijk voor de afspraken die wel betrekking hebben op zijn financiële toekomst? Het convenant wordt immers nu ondertekend en ingediend. Je kunt als cliënt niet meer terug. De scheiding kun je echt maar één keer doen.
  • Kan de mediator benoemen voor welke afspraken dat geldt?

10. Er wordt bruto vermogen met netto vermogen verrekend. De belastingdienst stuurt jou graag wat extra post in de vorm van die gevreesde blauwe envelop.

Ach…, ik zeg: word lid van de atletiekclub, en ren.

Waarom ik hier zo’n punt van maak?

Na het lezen van de uitspraken op https://www.mfn-tuchtrechtupdates.nl/commentaar/211262 was ik met stomheid geslagen en in diezelfde week kreeg ik wederom, zoals elk jaar (de belastingaangifte komt er immers aan), een lading convenanten toegezonden waar cliënten enorme schade van opliepen of huilende cliënten aan de telefoon. Met name over de eigen woning.

Het MfN vindt dat de cliënt verantwoordelijk is om te weten of de mediator bekwaam is, dat een financieel echtscheidingsadviseur overdreven is en dat de cliënt een klacht in kan dienen als dat nodig is bij de MfN. En dat is precies waar cliënten dan niet meer op zitten te wachten.

Zelf ben ik van mening dat een convenant moet voldoen aan bepaalde eisen, dat de begeleider van het scheidingsproces daar een grote rol in speelt en dat hij of zij zich vooral bewust moet zijn wat hij wel of niet kan. De gemiddelde mediator is niet geschikt om een convenant op te stellen, mits hij aanvullende en gerichte opleidingen heeft gevolgd om zijn juridische, financiële en fiscale kennis op scheidingsgebied uit te breiden en jaarlijks zijn kennisniveau onderhoudt.

Gezien de reacties op het blog horrorweek deel 1 https://gezinsvriendelijkscheiden.nl/kennisbank/een-convenant-om-te-huilen-client-de-dupe/ blijkt dit een onderwerp te zijn dat leeft onder meerdere scheidingsprofessionals.

Wat zijn de gevolgen?

• Enorme wachtlijsten bij Jeugdzorg. Er ontstaat escalatie bij partners omdat zij hun scheiding over moeten doen en het gezin met onnodige spanningen wordt geconfronteerd
• Hoge kosten voor de (ex-)partners, waar zij niet op hadden gerekend
• Zinloze en onnodige trajecten achteraf https://www.nporadio1.nl/onderzoek/26355-hulp-bij-vechtscheidingen-weinig-effect
• Te veel zaken bij de rechtbank (kosten voor de maatschappij en druk op de rechters zijn enorm)
• Ziekteverzuim onder ouders, door het toenemen van de spanningen
• Alsnog een tweede scheiding bij de advocaat, die echt voorkomen had kunnen worden

Uiteraard zijn er meerdere beroepsgroepen die zich bezighouden met scheidingen en er ook een potje van maken. En toch: mediators spannen helaas de kroon.

Hoe nu op te lossen?

In een ideale wereld gebeuren deze dingen niet – en ik roep dan ook van harte op aan iedereen in scheidingsland om onze werkwijze te omarmen en hem aan te vullen waar het kan.

• Een cliënt weet vooraf waar een convenant aan moet voldoen. Dit betekent o.a. dat een alimentatieberekening, vermogensopstelling en het gezinsplan, verplicht bij het convenant moeten worden bijgevoegd bij indiening van het verzoekschrift;
• Soms is een cliënt verzekerd voor een deel van de kosten van het scheidingsproces en mogen zij van de verzekeringsmaatschappij alleen een MfN mediator in de arm nemen. Hiermee zadelen zij de cliënt op met een convenant dat financieel en fiscaal niet is behandeld, want dit mag de mediator niet van diezelfde verzekeringsmaatschappij. De mediator kan zich vaak niet voor de gevolgen verzekeren als hij financiële missers maakt. Toch wordt de mediator pas betaald door de verzekeringsmaatschappij als hij het convenant heeft opgesteld. Dit moet veranderen. Een convenant bestaat in mijn optiek uit 90% financiële afspraken;
• Er is altijd een verplicht artikel in het convenant opgenomen waarin staat dat partijen op die datum, op dat tijdstip, met deze advocaat hebben gesproken, in zijn of haar bijzijn de stukken hebben ondertekend en dat zij weloverwogen afspraken met elkaar hebben gemaakt. Gelukkig wil onze vFAS advocaat mr. J.E. Smal hier direct aan meewerken en zo bijdragen aan het verbeteren van scheidingsbegeleiding;
• In elk convenant staat een artikel waarin cliënten aangeven of zij wel of geen adviseur in de arm hebben genomen. En zo ja, wie deze adviseur is en welke afspraken ze hebben gemaakt. Het artikel waarin staat dat cliënten een eigen adviseur in de hand mogen nemen, moet van tafel;
• Bij de verschillende artikelen is een onderbouwing opgenomen, met name wanneer ze afwijken. En dan zo opgeschreven dat cliënten de onderbouwing echt begrijpen;
• De beroepsorganisaties van mediators nemen hun verantwoording en geven aan dat een mediator alleen procesbegeleider is van het conflict. En geen inhoudelijke kennis heeft van de benodigde financiële, juridische en fiscale aspecten – tenzij de mediator hier de benodigde opleidingen voor heeft gevolgd;
• Een fiscale paragraaf in het convenant moet verplicht worden gesteld;
• Het woord ouderschapsplan hebben wij vervangen door gezinsplan. Dat geeft meer rust bij de ouders en het wordt anders beleefd. Het gezin moet hier immers uitvoering aan geven met elkaar. Het behoort een los document te zijn bij het convenant;
• Bij hele jonge kinderen stellen wij een tijdelijk gezinsplan op en bieden we nazorg aan, zodat het gezin eerst in de praktijk kan ervaren hoe het gaat. Dit geeft direct rust.

Ik hoop dat meer professionals hier voor openstaan. Samen kunnen we de boel verbeteren, en daar heb ik jullie bij nodig. Als wij een beweging op gang kunnen brengen, nemen rechtbanken en de politiek dit misschien over en denken beroepsorganisaties na over hun zogenaamde kwaliteitseisen.

Andere ideeën zijn natuurlijk van harte welkom. En wil je meer weten over mijn hersenspinsels of onderzoeken hoe jij op deze wijze kan werken, neem dan contact met mij op. De koffie staat klaar.