Heeft elk kind last van een scheiding?

gezinsvriendelijk-scheiden-kind-last-scheiding

Heeft elk kind last van een scheiding?

Mijn antwoord is ja. Elk kind heeft last van een scheiding. Soms helpt een ijsje en soms is er iets meer nodig.

Elk kind heeft last van een scheiding?

Een scheiding is ingewikkeld. Ook voor een kind of de kinderen. Als je mij vraagt: “heeft ieder kind last van een scheiding?”, dan zeg ik, terugdenkend aan alle kinderen in mijn praktijk en de gezinnen die ik heb gesproken, volmondig ‘ja’ op die vraag. En toch ligt het genuanceerd. In deze blog schrijf ik over de scheiding van mijn eigen ouders, hoe ik denk dat kinderen betrokken mogen worden bij een scheiding en wie je om hulp of advies kunt vragen.

Vijftien jaar was ik
Als ik terugblik op de scheiding van mijn ouders, denk ik als eerst: wat was het fijn geweest als ik als 15-jarige steun had gehad en er iemand naar me had geluisterd. Ook bedenk ik me dat dit in feite de eerste scheiding is die ik heb geregeld. Mijn paniekknop werd geactiveerd als ik er aan dacht dat ik misschien bij mijn moeder moest gaan wonen. Dus, hups, langs bij de advocaat. Papieren regelen voor mijn vader, want hij wist niet wat hij moest doen.

Mijn omgeving wist al helemaal niet hoe zij met de situatie moest omgaan zonder partij te kiezen. Mijn moeder was er vandoor gegaan, dus die ‘kant’ viel af. Partij kiezen voor mijn vader gebeurde niet, want alle contacten met de familie werden direct verbroken. Beide ouders vond ik niet leuk, ook wel een dingetje hoor. Het was ingewikkeld, daar komt het op neer. De invloed van zowel het huwelijk als de scheiding van mijn ouders hebben diepe sporen nagelaten.

Doel van gezinsvriendelijk scheiden?
Mogelijk is die eerste scheiding en het voorkomen van een eerdere scheiding bij de ouders van een vriendinnetje (dat laatste is een verhaal apart) de reden dat ik dit werk ben gaan doen en tegelijkertijd durf ik dat niet met zekerheid te zeggen. Het doel van mijn werk bij gezinsvriendelijk scheiden is – in het kort – dat niemand langdurig last heeft van de scheiding. Dat geldt voor de liefdespartners die altijd ouders blijven, de kinderen, opa’s, oma’s, ooms, tantes en andere nauw betrokkenen.

Een scheiding zet je wereld op zijn kop
Zekerheid zoekt de wedstrijd op met onzekerheid, veiligheid maakt plaats voor (tijdelijke) onveiligheid en alle kleuren verdwijnen in een groot zwart gat. Een scheiding is heftig. Dat geldt voor de ouders én voor de kinderen. Regelmatig hoor ik professionals zeggen: “als het met de ouders goed gaat, komt het met de kinderen ook wel goed” of de ouders zeggen: “het gaat wel oké met onze kinderen, want zij zeggen er niets over”.

Beide onderbouwingen zijn misschien wel de wens van de volwassenen, alleen niet de wereld van het kind. Want hoe kan het zo zijn dat alle pschychologen het nu druk hebben met het behandelen van volwassenen die in hun jeugd een scheiding hebben meegemaakt? En wat maakt dat ik van zoveel jong volwassenen hoor, dat zij zo graag iemand hadden gehad die naar hen had geluisterd? Vaak overbelast met informatie over de liefdesrelatie van hun ouders die zij niet hadden willen weten/horen. Ook bij hen zie ik het verdriet en de diepe sporen.

Hoe gezinsvriendelijk scheiden het doet
Bij ons in de praktijk kun je alleen scheiden als het kind ook een stem krijgt, en een eigen vertrouwenspersoon. Dit voorkomt belangenverstrengeling en geeft rust aan het kind. Soms is één gesprek al voldoende en soms zijn er meer nodig. Wat heeft het kind meegekregen van de ruzies, de spanningen, het verdriet en hoe gaat het kind hier mee om? Alles komt aan bod. Wij horen terug hoe fijn het is dat ze gewoon vrijuit hebben kunnen praten en wat een lol ze hebben gehad tijdens het gezinsgesprek.

Gezinsgesprek, hoor ik je denken? Jazeker. Ouders komen op visite bij de kinderen onder onze begeleiding en de kinderen hebben de regie. Elke keer is het resultaat weer verrassend en zo mooi om de groei bij het gezin te zien. Groei in acceptatie, dat zij nog steeds een gezin zijn en dat elke stem telt.

Wie mag of zou er moeten praten met het kind?
Als het gaat om opa, oma of die vertrouwde buurvrouw, dan zeggen wij: luister vooral naar het kind en vertel dat je de zorgen begrijpt. Probeer niet al teveel adviezen te geven of zeg dat het wel over gaat. Het kind wil echt gehoord worden. Misschien kun je het kind wijzen op Villa Pinedo, Kindbehartiger of op onze pagina voor de kinderen. Natuurlijk kun je daar zelf ook rondneuzen voor tips. Wij zijn al blij dat het kind jouw oren mag gebruiken en soms je schouder.

Wanneer het om een professional gaat, ligt dat anders. Bijvoorbeeld: als mediator sluit ik een overeenkomst met de ouders en niet met het kind. Het kind heeft immers geen “conflict” met zijn ouders. Als mediator kan en mag ik juridisch dus niet met het kind spreken. Dat kan wel als kindbehartiger of als kindercoach, waarbij er een nieuwe overeenkomst wordt afgesloten.

Tijdens een scheiding vinden wij de situatie het meest ideaal als er én een mediator én een kindbehartiger (twee verschillende personen) bij het gezin betrokken zijn. Daarnaast is het belangrijk dat je als ouder weet wat de ervaring is van de professionals die je bij jouw scheiding betrekt en onderzoekt of hij of zij genoeg kennis heeft van kinderen in een scheidingssituatie.

Wat kinderen mogen inbrengen in een scheiding?
Wat ons betreft verdienen kinderen altijd een stem, ongeacht hun leeftijd.
Van 0 tot 4 jaar praat de kindbehartiger namens het kind.
Van 0 tot 12 jaar geven de ouders met gezag toestemming wie er met het kind mag praten.
Vanaf 12 jaar tot 16 jaar is er toestemming nodig van het kind en van de ouders met gezag.
Vanaf 16 jaar tot 18 jaar is er alleen toestemming van het kind nodig.

Is het slim om één professional in te zetten voor ouders en kind in een scheiding?
In onze optiek niet. Wel altijd belangrijk: duidelijkheid. Voor ouders en het kind. Onderzoek en bespreek onder welke voorwaarden het gesprek met het kind plaatsvindt. Vraag altijd om een overeenkomst, het doel van het gesprek, wat wordt er beter en hoe wordt dat bereikt? Het is van belang dat er daarna altijd een gesprek plaatsvindt met de ouders en het kind. De oplossing of ander gedrag mag nooit de verantwoordelijkheid van het kind worden. De professional verdwijnt straks weer uit beeld en het gezin blijft bij elkaar in beeld.
Wij zijn van mening dat de vertrouwenspersoon voor de ouders iemand anders moet zijn dan degene die met het kind spreekt. Gelukkig horen wij steeds meer ervaren professionals die dit ook zo oppakken. Dit voorkomt belangenverstrengeling. Tegelijkertijd heeft het kind de veiligheid en het vertrouwen om alles te bespreken met iemand die op afstand naar de situatie kijkt en geen mening over de ouders heeft.

Wat kan je als ouder zelf doen?
Luister naar wat je kind te vertellen heeft en realiseer je tegelijkertijd dat jij en je partner in een intens verdrietig proces zitten en daar hulp bij nodig hebben. Hoe fijn is het om kinderen te leren dat het prima is om hulp te vragen en dat ook zij daar recht op hebben. Het kind wil jou als ouder en niet als therapeut, coach of kindbehartiger. Het kind wil ook altijd gehoord en gezien worden. Net als jij en elk ander mens. Dat is heel normaal en heel begrijpelijk. Luisteren dus, dat zijn de liefdesuitsteeksels op je hoofd.

Wil jij ook gehoord en gezien worden en dat er met aandacht naar je wordt geluisterd? Wij zijn een klik van jou verwijderd.

Deel dit artikel

Bekijk meer Blogs